Phiên Dịch là một nghề đầy thách thức. Bên cạnh kiến thức về ngôn ngữ, thông dịch viên còn phải là người am hiểu kiến thức xã hội, có tư duy nhanh nhạy và óc phân tích sắc bén. Giữa hai loại hình Dịch thuật thì dịch nói đòi hỏi khả năng phản ứng nhanh hơn, bởi vì câu từ cần được chuyển ngữ gần như ngay lập tức. Bởi vậy, quá trình Phiên dịch luôn tiềm ẩn những khó khăn.
Một trong những thử thách lớn cho phiên dịch viên đó là khi diễn giả kể chuyện cười, hay các câu chuyện ngụ ngôn, các thành ngữ và tục ngữ có ý tứ hàm ẩn. Rõ ràng cái hay của những câu chuyện như thế nằm ở các lớp ý nghĩa sâu hơn, dưới lớp vỏ của ngôn từ. Đặc biệt, các ngữ liệu này thường chứa đựng yếu tố văn hóa, nếu nghe không nắm được kiến thức văn hóa thì cũng không hiểu được. Chính vì vậy, nếu người dịch chỉ chuyển tải nội dung bề mặt của câu chuyện thì người nghe sẽ khó có thể ngộ ra hàm ý trong đó.
Vậy các phiên dịch viên sẽ hóa giải tình huống trên như thế nào?
Trường hợp 1: Nếu gặp ngữ liệu có nghĩa không quá sâu, và được thể hiện ngay trên nội dung, thì thông dịch viên có thể dịch ngay và luôn.
Trường hợp 2: Câu chuyện/câu nói có nghĩa hàm ẩn, nhưng ở ngôn ngữ đích có một câu chuyện/câu nói với ý nghĩa tương tự. Lúc này Phiên dịch viên có thể sử dụng luôn câu chuyện/câu nói ở ngôn ngữ gốc, bởi vì dù sao chúng cũng có nghĩa giống nhau, mà lại gần gũi với người nghe.
Trường hợp 3: Ngữ liệu nguồn có nghĩa sâu, và dịch giả không biết đến những câu chuyện/ câu nói có ý nghĩa tương tự trong ngôn ngữ đích. Đây là tình huống khó khăn nhất, đòi hỏi người dịch phải nhanh trí hiểu ra ngụ ý của diễn giả, và dịch lại ý hiểu của mình cho người nghe.
Sẽ thật khó xử khi diễn giả kể một câu chuyện cười mà người nghe, sau khi nghe từ dịch giả, lại không có phản ứng gì. Hoặc là khi diễn giả đưa ra một câu nói đầy hàm ý, mà người nghe lại không tỏ vẻ gì là đắc ý hay đăm chiêu. Lúc đó chắc chắn người dịch sẽ thấy bản thân thật có lỗi và thiếu sót.
Nói tóm lại, để trở thành một phiên dịch viên giỏi đòi hỏi nhiều hơn là kiến thức ngôn ngữ đơn thuần. Đó không chỉ là sự thay đổi vỏ ngôn ngữ cho nội dung, mà còn đòi hỏi truyền tải được cái hồn, cái thần, cái sắc thái của ngôn từ nữa. Chính vì thế, dịch thuật là một nghề khó nhưng đáng được ca ngợ
Một trong những thử thách lớn cho phiên dịch viên đó là khi diễn giả kể chuyện cười, hay các câu chuyện ngụ ngôn, các thành ngữ và tục ngữ có ý tứ hàm ẩn. Rõ ràng cái hay của những câu chuyện như thế nằm ở các lớp ý nghĩa sâu hơn, dưới lớp vỏ của ngôn từ. Đặc biệt, các ngữ liệu này thường chứa đựng yếu tố văn hóa, nếu nghe không nắm được kiến thức văn hóa thì cũng không hiểu được. Chính vì vậy, nếu người dịch chỉ chuyển tải nội dung bề mặt của câu chuyện thì người nghe sẽ khó có thể ngộ ra hàm ý trong đó.
Vậy các phiên dịch viên sẽ hóa giải tình huống trên như thế nào?
Trường hợp 1: Nếu gặp ngữ liệu có nghĩa không quá sâu, và được thể hiện ngay trên nội dung, thì thông dịch viên có thể dịch ngay và luôn.
Trường hợp 2: Câu chuyện/câu nói có nghĩa hàm ẩn, nhưng ở ngôn ngữ đích có một câu chuyện/câu nói với ý nghĩa tương tự. Lúc này Phiên dịch viên có thể sử dụng luôn câu chuyện/câu nói ở ngôn ngữ gốc, bởi vì dù sao chúng cũng có nghĩa giống nhau, mà lại gần gũi với người nghe.
Trường hợp 3: Ngữ liệu nguồn có nghĩa sâu, và dịch giả không biết đến những câu chuyện/ câu nói có ý nghĩa tương tự trong ngôn ngữ đích. Đây là tình huống khó khăn nhất, đòi hỏi người dịch phải nhanh trí hiểu ra ngụ ý của diễn giả, và dịch lại ý hiểu của mình cho người nghe.
Sẽ thật khó xử khi diễn giả kể một câu chuyện cười mà người nghe, sau khi nghe từ dịch giả, lại không có phản ứng gì. Hoặc là khi diễn giả đưa ra một câu nói đầy hàm ý, mà người nghe lại không tỏ vẻ gì là đắc ý hay đăm chiêu. Lúc đó chắc chắn người dịch sẽ thấy bản thân thật có lỗi và thiếu sót.
Nói tóm lại, để trở thành một phiên dịch viên giỏi đòi hỏi nhiều hơn là kiến thức ngôn ngữ đơn thuần. Đó không chỉ là sự thay đổi vỏ ngôn ngữ cho nội dung, mà còn đòi hỏi truyền tải được cái hồn, cái thần, cái sắc thái của ngôn từ nữa. Chính vì thế, dịch thuật là một nghề khó nhưng đáng được ca ngợ